გამოცემა N2 / მიმოხილვის პერიოდი: 1-31 მაისი, 2021 / ავტორი: ნიკა კრაწაშვილი

„აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონთან რუსეთის ეკონომიკური ურთიერთობების მიმოხილვა“ მზადდება პროექტის - „კრემლის პოლიტიკის გზამკვლევი აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში“ ფარგლებში. მიმოხილვის მიზანია მკითხველისთვის ინფორმაციის მიწოდება აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონთან რუსეთის ეკონომიკური ურთიერთობების სხვადასხვა სფეროს შესახებ. მიმოხილვა გამოდის თვეში ერთხელ და გამოადგება გადაწყვეტილების მიმღებთ, საჯარო მოხელეებს, მედიის, საერთაშორისო სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებსა თუ სხვებს, ვისაც საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში კრემლის პოლიტიკა აინტერესებთ.

რუსეთ-აფხაზეთის ეკონომიკური ურთიერთობები

ტურისტული სეზონისთვის სამზადისი

აფხაზეთში ტურისტების მისაღებად აქტიურად ემზადებიან. 2021 წელს სულ მცირე 1.5 მლნ ტურისტს ელიან. „ოფიციალური“ ინფორმაციით, აფხაზეთში ტურიზმის სფეროში 455 ორგანიზაცია და კერძო პირია რეგისტრირებული და ჯამში ისინი 26 144 საწოლით არიან წარმოდგენილნი. აქედან 107 ორგანიზაცია 16 986 საწოლს ფლობს, ხოლო 348 პირი - 9 158 საწოლს.

მაისში ტურიზმის სფეროში სხვადასხვა მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა:

• დე ფაქტო პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ „საგზაო პოლიციას“ მოუწოდა რუსეთის ნომრიან ავტომობილებს ლოიალურად მოეპყრონ. ასევე, ახალი დირექტივის თანახმად, ტურისტული ავტობუსები აფხაზეთში გამარტივებული პროცედურით გადაადგილდებიან.
• მაისში მუშაობა განაახლა „სოჭის“ მატარებელმა, მიმართულებით ტუაფსე-სოჭი-გაგრა. ქ. სოჭის ადმინისტრაციის წარმომადგენლის თქმით, აფხაზეთზე მოთხოვნა დიდია და, როგორც წესი, სოჭის დათვალიერებასთან ერთად ტურისტები გაგრასაც სტუმრობენ.

ტურისტული მატარებელი „სოჭი“. წყარო: Apsadgil-Info

• ზაფხულის დადგომამდე აფხაზეთმა ტურისტები მაისშიც მიიღო. მაგალითად, „რიწის ეროვნულ რელიქტურ პარკს“ მხოლოდ 1 და 2 მაისს 3 234 ვიზიტორი ეწვია, რაც რეკორდული მაჩვენებელია.
• აღდგომის შემდგომ პერიოდში აფხაზეთი რუსი ტურისტების ფავორიტ ათეულ „ქვეყანას“ შორის მოექცა. აფხაზეთის „საზღვარი“ 150 ათასმა ტურისტმა გადაკვეთა. რუს ტურისტებს შორის პოპულარულ ადგილებად აფხაზეთში გაგრა, ბიჭვინთა, ახალი ათონი და სოხუმი ითვლება.
• დე ფაქტო პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ თავის მშობლიურ ოჩამჩირის რაიონის სოფელ ტამიშში ტურისტული კომპლექსი - „Тamish Village“ მოინახულა. იგი 2020 წლის ოქტომბრიდან მოყოლებული რუსული ტურისტული კომპანიის - „Библио-Глобус“ ინვესტიციით შენდება და მისი დასრულება 2021 წლის ივნისში იგეგმება. ეს „აღმოსავლეთ“ აფხაზეთში უდიდესი ტურისტული კომპლექსი იქნება.

ფორუმი „Visit Apsny“ გაგრაში: წყარო: Sputnik-Abkhazia

• აფხაზმა და რუსმა სპეციალისტებმა გაგრაში, რიგით მესამე საერთაშორისო ბიზნეს ფორუმის - „Visit Apsny“ ფარგლებში, აფხაზეთში ტურიზმის ინდუსტრიის შესახებ იმსჯელეს. ფორუმი აფხაზეთში პირველად 2018 წელს ჩატარდა. 2020 წელს პანდემიის გამო ფორუმი გადაიდო. წელს ფორუმი ვიწრო ფორმატში, ტრადიციული გამოფენებისა და ფესტივალის გარეშე ჩატარდა.
• სოხუმში პირველი საერთაშორისო ტურისტული ფორუმი - „აფხაზეთი - სულების ქვეყანა“ ჩატარდა. ფორუმს რუსეთის ტურიზმის სფეროს წარმომადგენლებიც დაესწრნენ (ფორუმის შესახებ დეტალურად იხ. აქ).

სოფლის მეურნეობა: მარწყვის ექსპორტი

• აფხაზეთიდან რუსეთში სეზონზე 187.5 ტონა მარწყვის 57 პარტია გაიტანეს. მაისის შუა რიცხვებში კალიფორნიის თრიფსის აღმოჩენის გამო ნახევარტონიანი პარტია ექსპორტიდან უკან მოაბრუნეს. მოგვიანებით აღინიშნა, რომ ეს მავნებელი აქამდე აფხაზეთში არასდროს დაფიქსირებულა.
• რუსეთის მხარდაჭერით აფხაზეთში, განსაკუთრებით კი თხილის პლანტაციებით გამორჩეულ გალის რაიონში, აზიურ ფაროსანასთან და სოკოვან დაავადებებთან ბრძოლა მიმდინარეობს.  2020 წელს აფხაზეთმა მავნებლებთან გასამკლავებლად რუსეთისგან 130 მლნ რუბლი მიიღო. ბოლო პერიოდში აფხაზეთში ფაროსანას რაოდენობა იკლებს.

სოხუმის აეროპორტის საკითხი

რუსეთის საჰაერო ტრანსპორტის ფედერალური სააგენტოს დელეგაცია სააგენტოს უფროს ალექსანდრე ნერადკოს ხელმძღვანელობით აფხაზეთს ეწვია. დელეგაციას დე ფაქტო ვიცე-პრემიერი და ეკონომიკის მინისტრი კრისტინა ოზგანი, მოგვიანებით კი დე ფაქტო პრეზიდენტი ასლან ბჟანია შეხვდა. სააგენტოს დელეგაციის ვიზიტის მიზანი სოხუმის აეროპორტის, რომელიც ქართულ-აფხაზური კონფლიქტის შემდეგ არ მუშაობს, შემოწმება იყო. აფხაზეთში საჰაერო მიმოსვლის განახლების თაობაზე შეთანხმება 2020 წლის ნოემბერში სოჭში რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინისა და ბჟანიას შეხვედრის დროს შედგა. ბჟანია აეროპორტში ფრენების განახლებას 2024 წლისთვის იმედოვნებს.

„საბაჟოს“ განტვირთვა

ზაფხულში ადლერის „საბაჟო“ პუნქტის განტვირთვის თაობაზე რუსული და აფხაზური მხარეების მონაწილეობით სამუშაო შეხვედრა შედგა. როგორც ცნობილია, ზაფხულის სეზონზე „საბაჟო“ პუნქტი განსაკუთრებით არის  დატვირთული. მაგალითად, აგვისტოში მას 1.5 მილიონამდე პირი და 500 ათასამდე ავტომობილი კვეთს.

რუსეთ-ცხინვალის რეგიონის ეკონომიკური ურთიერთობები

საინვესტიციო პროგრამის მონიტორინგი

ცხინვალის რეგიონს სამუშაო ვიზიტით რუსეთის ეკონომიკური განვითარების მინისტრის მოადგილე და ამავდროულად, ჩრდილოეთ კავკასიის, აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის კურატორი სერგეი ნაზაროვი ეწვია. ნაზაროვმა რუსეთის საინვესტიციო პროგრამის ფარგლებში მიმდინარე მშენებლობები დაათვალიერა, მათ შორის - საუნივერსიტეტო კომპლექსი, ცხინვალის №3 საჯარო სკოლა, სამედიცინო კლასტერი, 75-ბინიანი კორპუსი და ბაზალტის ქარხანა. დე ფაქტო პრემიერთან ერთად ნაზაროვმა როკის გვირაბში სარეზერვო ელექტროგადამცემი ხაზის გაყვანის სამუშაოებიც მოინახულა (ვიზიტის შესახებ დეტალურად იხილეთ აქ). ცხინვალის რეგიონის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების 2020-2022 წლების საინვესტიციო პროგრამის ბიუჯეტი ჯამში 4.5 მლრდ რუბლს მოიცავს. 2021 წელს რუსეთის დაფინანსებით პროგრამის ფარგლებში 24 ღონისძიების განხორციელებაა დაგეგმილი.

სოფლის მეურნეობა: უფასო ქერი და კარტოფილი

• დე ფაქტო პრემიერ-მინისტრი გენადი ბეკოევი სოფელ ხეთაგუროვოსთან, დაახლოებით, 200 ჰექტარზე მიმდინარე ქერის თესვის სამუშაოებს გაეცნო. დე ფაქტო სოფლის მეურნეობის მინისტრის ალან მარგიევის განცხადებით, ქერი რუსი კოლეგებისგან მიიღეს და იგი მაღალი ხარისხით ხასიათდება, თუმცა რაოდენობა არცთუ დიდია.
• რუსეთის სოფლის მეურნეობის სამინისტროსგან ცხინვალის რეგიონმა 40 ტონა კარტოფილის თესლი მიიღო, რომლის 90% ჯავის რაიონში, მათ შორის მაღალმთიან სოფელ ერწოში დაითესა. წელს 300 ტონა კარტოფილის მოსავალს ელოდებიან.

კარტოფილის თესვა ცხინვალის რეგიონში. წყარო: Sputnik-Ossetia

ხელფასების გაზრდა

მოსკოვში რუსეთის შრომის მინისტრმა ანტონ კოტიაკოვმა და ცხინვალის რეგიონის დე ფაქტო პრემიერ-მინისტრმა გენადი ბეკოევმა „საჯარო“ სექტორში ხელფასების ზრდის პროტოკოლს მოაწერეს ხელი. ცხინვალის რეგიონში ანაზღაურება 2017 წლის ჩრდილოეთ კავკასიის ფედერალური ოლქის დონეს გაუთანაბრდება.

რუსული აუდიტი

დე ფაქტო პრემიერ-მინისტრმა გენადი ბეკოევმა ცხინვალში რუსეთის ფედერალური ხაზინის სამუშაო ჯგუფი მიიღო, რომლის ამოცანაც ცხინვალის რეგიონის დე ფაქტო სახელმწიფო უწყებებში აუდიტის ჩატარება იყო.